‘Maak AI een vast onderdeel van je werkdag’

Sinds een paar jaar is AI een hot topic, maar het bestaat eigenlijk al veel langer, toch?

Dat klopt. In 1956 werd de term artificial intelligence, oftewel ‘kunstmatige intelligentie’, voor het eerst gebruikt. Wetenschappers onderzochten toen of het mogelijk was om computers menselijke taken te laten uitvoeren. Veel mensen vinden de huidige AI-ontwikkelingen erg spannend. Maar eigenlijk gebruiken we AI allang, zonder dat we het doorhebben. Het spamfilter van je mailbox of de navigatie-app op je telefoon gebruikt ook AI. En Netflix weet precies welke films jij leuk vindt dankzij slimme algoritmes.

Waarom is AI nú dan ineens overal?

Dat komt door de opkomst van generatieve AI, met als bekendste voorbeeld AI-chatbot ChatGPT. Die werd geïntroduceerd in november 2022. Generatieve AI is een nieuwe vorm van kunstmatige intelligentie, waarmee je zelf content kunt creëren die eerder niet bestond. Denk aan teksten, beelden of muziek. Dat is nu booming. Sindsdien zijn er ook andere AI-chatbots op de markt gekomen, zoals Claude, Microsoft Copilot en Google Gemini.

In je boek schrijf je dat je met dit soort chatbots zomaar een volle werkdag per week kunt besparen. Hoe kan dat?

AI-chatbots kunnen je helpen bij allerlei taken. Denk aan e-mails, blogs of nieuwsbrieven schrijven, presentaties en analyses maken, input verzamelen en strategieën uitwerken. Zij doen dit een stuk sneller dan jij en daar zit de winst. Stel dat het jou 9 minuten kost om zélf een e-mail te schrijven en maar 3 minuten als je daarvoor ChatGPT gebruikt. Dan bespaar je al gauw een uur als je dit 10 keer per dag doet. Uit onderzoek blijkt dat de tijdswinst uitkomt op gemiddeld 20% per week. Bovendien kan AI ook nog eens zorgen voor meer kwaliteit en creativiteit.

Dat klinkt super. Toch gebruikt minder dan 9% van de mensen AI structureel in hun werk. Waar haken ze af, denk je?

Werken met AI-tools is helemaal nieuw. Om van de voordelen van AI-tools te profiteren, is het belangrijk dat je er vertrouwd mee raakt en dat je ze bewust inbouwt in je dagelijkse werk. Met andere woorden: een AI-chatbot openen moet net zo normaal worden als je mailbox en je agenda openen. Dat vraagt dus om nieuwe gewoontes.

Zit daar misschien het probleem?

Inderdaad. Nieuwe gewoontes aanleren en nieuwe tools ontdekken vinden we lastig en spannend. Bovendien voelt het alsof dit veel tijd kost. Zeker in het begin. Daarom kiezen we er meestal tóch voor om een taak op de ‘oude manier’ te doen. Dat komt doordat ons brein het liefst zo veel mogelijk energie bespaart. Zo zijn we gebouwd.

Hoe kun je dit patroon doorbreken?

Door je gedrag niet in 1 keer om te gooien, maar door kleine, haalbare stappen te zetten. Daarom heb ik de Shortcut-methode ontwikkeld.

In 3 simpele stappen maak je AI een vast onderdeel van je werkdag. Stap 1 is de kickstart. Mijn advies is om klein te beginnen. Kies een taak uit die je toch al moet doen, zoals mailen. Je zult zien dat dit je meteen al tijdswinst oplevert. Zo’n kleine beloning zorgt ervoor dat je AI vaker wilt gebruiken. Daarna is het tijd voor stap 2: experimenteren. Probeer AI uit bij verschillende taken. Zo ontdek je wat het beste voor jou werkt. Oefen ook met het geven van goede instructies aan AI, de prompts. De laatste stap is van af en toe gebruiken naar altijd gebruiken. Hoe vaker je AI inzet, hoe makkelijker het gaat. Voor je het weet, is AI een gewoonte geworden. Wél is het slim om bewust voor 1 AI-tool tegelijk te kiezen. Daardoor voorkom je chaos in je hoofd. Bij elke nieuwe tool die je wilt uitproberen, kun je de 3 stappen opnieuw doorlopen. Dit geldt niet alleen voor mensen die net beginnen met AI, maar ook voor doorgewinterde AI-gebruikers.

Sommige mensen vinden AI-gebruik een vorm van luiheid of valsspelen. Wat vind jij daarvan?

Ik vind het eerder lui als je nieuwe technologieën, zoals AI, níet uitprobeert. En wat valsspelen betreft: je gebruikt toch ook een rekenmachine? Door de tijdswinst die AI oplevert, krijg je juist meer ruimte voor andere dingen die ook belangrijk zijn en die de kwaliteit van je werk beter maken. Zelf zie ik AI als mijn super power. De extra tijd die ik overhoud, gebruik ik bijvoorbeeld om meer te brainstormen, te sparren en betere teksten te schrijven. Én om me verder te verdiepen in mijn eigen vakgebied – gedragspsychologie – en AI. Daar groei ik van.

Gaan je eigen kennis en vaardigheden achteruit als je AI veel gebruikt?

Dat kan. Dat gebeurde ook toen internet kwam. Maar dit hoeft niet per se een probleem te zijn. Sommige skills worden in de toekomst minder belangrijk, zoals standaardteksten opstellen of data invoeren in een Excel-sheet. Andere vaardigheden worden juist belangrijker. Denk aan prompten en kritisch denken. Wat dat laatste betreft, heb ik nog wel een goede hack: ik typ nieuwe stukken tekst die AI voor me genereert, altijd zelf over. Ik merk dat ik daardoor veel kritischer naar de output kijk. Zo zorg ik ervoor dat ík de eindbaas blijf. Dat is heel belangrijk als je samenwerkt met AI. En natuurlijk begrijp ik best dat copy-pasten heel verleidelijk is. Maar gun jezelf ook het creatieve proces. Als je niet meteen genoegen neemt met de eerste versie, maar ‘doorprompt’, worden je teksten, presentaties en campagnes veel beter.

Moeten we bang zijn dat AI onze banen gaat overnemen in de toekomst?

Onderzoek wijst uit dat de arbeidsmarkt tot 2030 flink blijft veranderen door AI. Een veelgehoorde uitspraak in de AI-wereld is: AI won’t replace humans, but humans with AI will replace humans without AI. Daar ben ik het helemaal mee eens. Het is dus slim om AI te omarmen. Zoals gezegd doe je dat door goed te leren prompten en kritisch te kijken naar de output van AI. Ook creativiteit en sociale vaardigheden als empathie, teamwork en communicatie worden steeds belangrijker. Die skills ontwikkel je niet met AI, maar met de mensen om je heen. Als je daar bewust tijd voor maakt, blijf je relevant als werknemer. Ook in de toekomst.